Duurzame binnentuin Elboogstraat

Project-gestuurd onderwijs

Govert Visser, docent Outdoor Design Wellant mbo Rijswijk legt uit dat ze bij de schoolproject-gestuurd onderwijs geven, dat wil zeggen dat ze de leerlingen niet alleen theorie, maar vooral ook praktijkervaring bijbrengen. “Op zich stonden we zeker open voor samenwerking met Staedion, maar we hebben al onze eigen terreinen waar we onderhoud in de praktijk uitvoeren. Voor de leerlingen van niveau 3 en 4 is alleen het onderhouden van een tuin bovendien niet uitdagend genoeg. Wel gingen we graag met ze in gesprek om te bekijken wat we wel voor elkaar konden betekenen.”

Duurzaam en biodiversiteit

Govert en Stephan vonden elkaar in hun enthousiasme en kwamen al gauw op het idee om een ontwerpwedstrijd uit te schrijven voor de derdejaars van niveau 4. Staedion stelde een programma van eisen op, zo moest het onderhoud eenvoudig en goedkoop zijn, met duurzame materialen worden gewerkt, biodiversiteit moest in het ontwerp een plek hebben en bovendien moest de tuin klimaatadaptief worden ingericht. In het schooljaar 2017-2018 kregen de leerlingen de opdracht om een ontwerp- en onderhoudsplan voor de binnentuin aan de Elboogstraat te maken.

Duurzame levendige tuin

De studenten verdiepten zich in het complex en de geschiedenis ervan. Wat was de bedoeling van de architect met zijn ontwerp en hoe kon het tuinontwerp hierop aansluiten? Na een paar maanden hard werken presenteerden de studenten hun plan op het kantoor van Staedion. Stephan was onder de indruk van de inhoud en de manier van presenteren. “De groepen van 2 à 3 studenten presenteerden hun ontwerp en het bijbehorende onderhoudsplan op een professionele wijze en ook inhoudelijk was de kwaliteit dik in orde." Steven Kamerling van NL Greenlabel beoordeelde de ontwerpen op duurzaamheid van de buitenruimte. Hij gaf de studenten tips en tops mee. Samen met de bewoners die in een enquête om hun mening werden gevraagd besloot Staedion dat het ontwerp van de duurzame levendige tuin van studenten Job van Oosten en Mads van Peenen de beste was en zou worden uitgevoerd.

Samenwerking tussen woningcorporatie, onderwijs en groenvoorziener

Het project werd aanbesteed bij vier hoveniers en Engelsman hoveniers mocht het ontwerp gaan uitvoeren. Eind vorig jaar startte de aanleg van de tuin. Dolf Pul van Engelsman hoveniers: “De kwaliteit van het ontwerp was echt goed. Hier en daar hebben we wat kleine details aangepast, bijvoorbeeld in plantenkeuze, maar het ontwerp is voor het overgrote deel in de praktijk uitgevoerd. Ik vind het geweldig om te zien dat er zo goed wordt samengewerkt door drie partijen: de woningcorporatie, het onderwijs en de groenvoorziener. De leerlingen hebben gedurende hun opleiding veel geleerd en nemen een schat aan theoretische kennis mee waar wij groenvoorzieners ook weer van leren.”

gekregen, maar dan voor een andere binnentuin. Binnenkort start de aanleg van deze tuin. En ook de derde tuin komt er, want komend schooljaar start weer een nieuwe groep studenten met een nieuwe locatie. Binnen Staedion leeft het ook, want uit de organisatie komen ook al verzoeken om hun project als opdracht aan de studenten voor te leggen.”

Staedion Samen Duurzaam

Klimaatadaptatie is één van de thema’s van het programma Duurzaamheid (Samen Duurzaam) binnen Staedion. Staedion wil dat in 2050 haar gehele woningvoorraad CO2-neutraal is. Stephan: “We waren al aan de slag met het verduurzamen van woningen door ze energiezuinig te maken door middel van isolatie en duurzame energie op te wekken met behulp van zonnepanelen. Binnen de organisatie verduurzamen we door het gebruik van recyclebare koffiebekers, het scheiden van afval en het verduurzamen van het vervoer. Begrippen als biodiversiteit en klimaatadaptatie waren relatief nieuw voor ons. We zijn op dat vlak echt ‘bijgeschoold’ door de studenten en ook door gesprekken met bijvoorbeeld het Hoogheemraadschap zijn we nu partner van Klimaatkrachtig Delfland. We gaan de komende jaren dus zeker verder met deze thema’s.”

Wellant mbo Rijswijk groene duurzame school

Ook het Wellant hecht veel waarde aan duurzaamheid. Vanuit het SME hebben ze een paar jaar geleden de accreditatie ontvangen van een groene duurzame school. Deze kreeg de school voor haar duurzame manier van werken, wat tot uiting komt in de groene tuin waar in een grote bak veel water kan worden opgevangen, de 340 zonnepanelen en hun afvalscheidingsbeleid. Bovendien is duurzaamheid verweven in het lespakket.

Welke maatregelen zijn in de tuin genomen:

• In de tuin is veel ruimte voor het opvangen van water. Onder de houten vlonder zijn infiltratiekratten geplaatst. Deze kunnen tot 5.000 liter water opvangen en opslaan voor droge periodes. Met de handpomp kan water worden opgepompt en gebruikt om de planten water te geven.
• Er zijn picknicktafels geplaatst waar de bewoners kunnen recreëren.
• Enkele bewoners hebben een stuk tuin toegewezen gekregen als moestuin, waar ze hun eigen groente en fruit verbouwen.
• Er is gekozen voor duurzame erfafscheidingen van materialen als wilgentenen en kastanje hout, waar vroeger zou zijn gekozen voor geïmpregneerde schuttingen of betonnen planken.
• Er staan veel bloemen in de kleurrijke tuin die bijen en vlinders trekken. Zo is er veel leven en biodiversiteit in de tuin.
• Ook is er veel minder verharding in de tuin, er is 1 pad dat dwars door de tuin loopt. Er zijn schelpenpaden en houtsnippers gebruikt voor de ondergrond, waar het water beter in weg loopt, waardoor minder wateroverlast ontstaat.

Deze prachtige binnentuin is tot stand gekomen met een bijdrage uit de Stimuleringsregeling Klimaatadaptatie. Ook woningbouwcorporaties kunnen hier een beroep op doen. Het Hoogheemraadschap betaalt zo mee aan meer groen in de wijk, wat de kans op wateroverlast verkleint.