Leren vallen en opstaan in De Kindertuin

De voorbereiding

De werkgroep voor het groenblauwe schoolplein bestond uit een aantal docenten, de directeur en de kinderraad. Voor de werkgroep was het belangrijk dat kinderen kunnen ontdekken en de fantasie wordt geprikkeld. Thema’s voor het schoolplein werden Natuur, Techniek en Duurzaamheid.

Vanuit het bouwbudget van de nieuwe school was €40.000,- beschikbaar voor het schoolplein. Normaal wordt dit budget ingezet voor het bestraten van het plein en voor het plaatsen van speelelementen zoals een zandbak. Dit bedrag werd nu gereserveerd voor het ontwerpen en uitvoeren van het groenblauwe schoolplein. Naast dit bedrag hebben achtereenvolgens de eigen Stichting ‘Un1ek’, de gemeente Maassluis (subsidie ‘realisatie groene schoolpleinen’) en Hoogheemraadschap Delfland een bijdrage geleverd aan de kosten van het groenblauwe schoolplein.  Resterend benodigde middelen zijn door fondsenwerving verkregen.

Ontwerp

Stadsoase (samenwerkingsverband tussen Van Breek Tuinontwerp, De Snoepjestuin en De Moestuinman) heeft een ontwerp gemaakt met als uitgangspunten de natuurlijke uitstraling van een groenblauwe schoolplein en het creëren van een schoolplein waar kinderen worden uitgedaagd om te ontdekken, te klimmen en te klauteren. Het oude schoolplein, dat op een andere locatie stond, was ingericht met standaardtoestellen zoals een glijbaan, schommels, klimrek, zandbak, en voetbalgoaltjes.  

Wateropgave

Daktuin: regenwater op de daktuin wordt voor een deel opgevangen in de daktuin en voor een deel gebruikt voor de beplanting op het dak.

Schoolplein: regenwater op het schoolplein infiltreert voor en deel in de bodem bij de vlakken en paden met half verhardingsmaterialen (stevige 'vaste' ondergrond).  Dit is goed voor de stand van het bodemwater en ontlast de regenwaterafvoer/het riool. Half verhardingsmaterialen die hier gebruikt zijn, zijn houtsnippers en kleischelpen. Daarnaast bestaat een deel van de oppervlakte van het schoolplein uit aarde, voornamelijk in de niet-begaanbare plantvakken, daar kan het regenwater direct de bodem infiltreren. Een klein deel van het regenwater - de regen die op de tegels valt - wordt afgevoerd naar het riool. Gezamenlijk zorgen deze maatregelen ervoor dat de riolen van de gemeente worden ontlast en dat er op regenachtige dagen geen wateroverlast ontstaat op het schoolplein.

Groen

Stadsoase heeft veel groen aangeplant op het schoolplein. In ontwerpen gebruiken zij vrijwel altijd planten die eetbaar zijn. Op schoolpleinen komt dit vaak neer op het plaatsen van vrucht- of noten producerende planten, voornamelijk omdat kleinere planten (kruiden) te kwetsbaar zijn voor een druk bespeeld plein. Op het schoolplein van IKC De Kindertuin zijn onder meer bessenstruiken en een appelboom geplant. Kinderen leren hiermee waar voedsel vandaan komt en kunnen de vruchten en noten bijvoorbeeld gebruiken voor een kookles.

Biodiversiteit is een belangrijk thema voor Stadsoase, er is dan ook veel gebruik gemaakt van (inheemse) bomen en planten die van waarde zijn als voedselbron en als beschutting voor vogels, insecten etc. Op dit groenblauwe schoolplein zijn een forse eik en wilgentenen-hutten aangeplant, welke van waarde voor allerlei insecten die vervolgens weer vogels aantrekken. Diverse (klim-)planten, waaronder laurierkers, liguster en Gelderse roos, vormen een voedselbron voor vogels en insecten door hun bessen en nectar. Gekozen is voor een aantal groenblijvende planten zodat kinderen zich ook in de winter kunnen verstoppen. Daarnaast 'kleedt dit het plein ook aan’, ook in de winter.Uit ervaring is gebleken dat kleine bomen en planten te kwetsbaar zijn voor een schoolplein, daarom zijn er planten in flink formaat geplant.  

Uit kostenoverwegingen is het idee voor een moestuin in de daktuin vervallen. De dakconstructie onder de daktuin zou aanzienlijk duurder worden als er ook daadwerkelijk grond voor de moestuin op moest rusten. Op de daktuin wordt wel wat groente verbouwd waarmee leerlingen zelf kunnen ontdekken hoe alles groeit en bloeit en hun eigen groente en kruiden kweken.  Ook wordt de daktuin gebruikt als buitenlokaal en kunnen leerlingen er presentaties houden.

Hitte

Bij het aanplanten van de bomen op het schoolplein is rekening gehouden met het creëren van schaduw op het plein. Er is gekozen voor bomen die ongeveer 15 jaar oud zijn. Deze zijn groter dan jonge kleine bomen en zorgen daardoor voor meer schaduwwerking waardoor het in warme zomers aangenamer en gezonder vertoeven is op het plein. Het komende jaar wordt de stand van de zon goed in kaart gebracht zodat inzichtelijk wordt waar nog schaduw gecreëerd moet worden en waar eventueel schaduwdoeken aangebracht kunnen worden.

Speelaanleidingen

Om een uitdagend schoolplein te creëren zijn er veel speelaanleidingen gerealiseerd. Met hoogteverschillen, boomstammen en een rioolbuis is een mijn nagemaakt waar de kinderen kunnen klauteren, klimmen en verstoppen. Op het plein staan wilgenpoortjes en een wilgentunnel waardoor kinderen kunnen kruipen en schuilen. Op het buitenpodium hebben inmiddels al verschillende optredens plaats gevonden, is Sinterklaas op bezoek geweest en heeft een levende kerststal gestaan.  

Aanleg en onderhoud

Naast het ontwerp heeft de Stadoase ook de aanleg van het schoolplein gedaan. Zij hebben de visies en de wensen van de school uitstekend vertaald. Stadsoase zorgt ook voor het onderhoud aan het plein.

De beplanting wordt bijgehouden en houtsnippers en kleischelpen worden regelmatig aangevuld. Het betegelde stuk van het schoolplein en het inlooprooster worden regelmatig aangeveegd en leeggeschept. De afspraak is nu dat het onderhoud 1 jaar op informele basis wordt gedaan om te zien hoeveel werk het is. Na deze periode wordt er een overeenkomst gesloten om e.e.a. voor de langere termijn vast te leggen.

Reacties op het nieuwe schoolplein

De buurt heeft enthousiast gereageerd op het groenblauwe schoolplein, dat na sluitingstijd van de school ook open is voor de wijk door de subsidieregeling van de gemeente Maassluis. Leerkrachten merken een duidelijke verandering: er is meer verdraagzaamheid onderling, er wordt minder gepest en kinderen komen letterlijk tot rust en kunnen zich beter concentreren in de lessen nadat ze in de pauze buiten hebben gespeeld. Het gedrag van kinderen is positief veranderd doordat er genoeg uitdaging is voor iedereen: je mag je verstoppen in de verschillende hutjes of achter de keien, je kan optreden op het podium en bovenal lekker klimmen en klauteren! Een groenblauw plein bevordert het samenspel!